Author Archives: SONŚ - Page 22

Ani autem, ani na skuterze nie jest tak fajnie jak na rowerze

III TURAWSKI RAJD ROWEROWY 

Młodzieżowa Rada Gminy Turawa po raz kolejny zaprosiła wszystkich miłośników rowerów do wspólnej zabawy. 2 czerwca na starcie rajdu pod budynkiem Urzędu Gminy Turawa stawili się uczestnicy, którzy byli przygotowani na strategiczną i ekstremalną rozgrywkę rowerową. Wyposażeni w napoje energetyczne, kompasy, plecaki, suchy prowiant, a nawet zapasowe dętki czekali niecierpliwie na przekazanie im map rajdu.

Punktualnie o godzinie 11.00 rajd rozpoczęła grupa 20 uczestników. W specjalnie przygotowanych punktach czekały na uczestników zadania i testy z wiedzy ogólnej, za które można było zdobyć i gromadzić punkty. Na stacjach konkursowych zlokalizowanych w Turawie – Marszałkach, Osowcu, Ligocie Turawskiej, Zakrzowie Turawskim i w Dylakach uczestnicy musieli m. in. ułożyć wieżę z jabłek, nawijać makaron penne na spaghetti trzymając makaron spaghetti w ustach, owijać się papierem toaletowym na tyle precyzyjnie, żeby ten się nie porwał czy odpowiedzieć na szereg łamigłówek i zagadek logicznych, z których jedna okazała się frapująca dla niektórych ekip „W worku było sześć batonów i sześciu braci, każdy z braci dostał baton, a jeden został w worku jak to możliwe?”.

Po trzygodzinnych zmaganiach na trasie o 13.30 na mecie pod Urzędem Gminy, w Turawie, gdzie pod namiotem przygotowano mały poczęstunek dla uczestników zameldowała się pierwsza ekipa. O 14.00 na metę dotarła największa ilość uczestników, parę chwil po 14.00 rajd ukończyły ostatnie duety.

Po podsumowaniu liczby zdobytych na trasie punktów i po weryfikacji czasu przyjazdu na metę ogłoszono wyniki tegorocznej edycji rajdu „Ani autem ani na rowerze nie jest tak fajnie jak na rowerze”, w którym to trzecie miejsce zajęła drużyna Anna Tkaczuk i Grzegorz Mandela, na drugim stopniu podium znalazł się żeński duet Agnieszka Ebisz i Justyna Czaja, a zwycięzcami rajdu okazali się Michał Grodek i Przemysław Halupczok.

Zwycięzcy otrzymali karty upominkowe do wykorzystania w sieci sklepów Reserved i House oraz bilety do opolskiego kina Helios. Dzięki współpracy z Stowarzyszeniem Osób Narodowości Śląskiej, przygotowaliśmy dla uczestników mały słodki poczęstunek na zakończenie zmagań, a to wszystko po to by zregenerować siły. Za pomoc w organizacji trzeciej edycji rajdu dziękujemy Gminie Turawa oraz Stowarzyszeniu Osób Narodowości Śląskiej, które wspomogło już nasz wcześniejszy projekt – Warsztaty Amatorskiej Kuchni „W dobrym smaku”.

Już dziś zapraszamy wszystkich na kolejny rajd za rok, tak jak w latach ubiegłych czekamy na Wasze propozycje trasy, które możecie zgłaszać mailowo na adres mrg.turawa@op.pl.

 

Młodzieżowa Rada Gminy Turawa

Polemika w sprawie języka śląskiego

W ostatnim numerze „Gościa Niedzielnego” ukazał się wywiad z panią Marią Pańczyk-Pozdziej, senator RP, w którym to m.in. negowała ona sens kodyfikacji śląskiego. Powtarzały się tam znane od lat argumenty o zatraceniu różnorodności gwar śląskich, jeśli śląski zostałby skodyfikowany, czy też o braku odpowiedniego słownictwa śląskiego w niektórych obszarach językowych.

Z największą przyjemnością zapraszamy Państwa do lektury tekstu polemicznego do w/w wywiadu. Autorem polemiki jest dr Henryk Jaroszewicz, językoznawca Uniwersytetu Wrocławskiego, członek Tôwarzistwa Piastowaniô Ślónskij Môwy DANGA oraz Stowarzyszenia Osób Narodowości Śląskiej.

Pełna treść listu pod linkiem: http://www.slonzoki.org/files/polemika.pdf

Wspólny wniosek organizacji śląskich do premiera Tuska

17 maja w Mysłowicach podpisano wspólny wniosek organizacji śląskich do premiera RP Donalda Tuska o dopuszczenie do udziału w pracach Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych przedstawicieli środowisk śląskich. Pełna treść listu wraz z częścią podpisów poniżej:

Powołano Radę Górnośląską

W dniu 16 maja w Katowicach powołano Radę Górnośląską, która ma skupiać śląskie organizacje, które adekwatnie do swoich obszarów działania popierają lub akceptują następujące cele:

a)     formalne uznanie narodowości śląskiej przez organy Rzeczypospolitej Polskiej,

b)     uznanie języka śląskiego za język regionalny,

c)     wprowadzenie wiedzy o regionie jako obowiązkowego przedmiotu do szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych.

Akces przystąpienia do Rady zgłosiło 11 organizacji:

  • Pro Loquela Silesiana
  • Związek Ślązaków
  • Stowarzyszenie Osób Narodowości Śląskiej
  • Ruch Autonomii Śląska
  • Związek Górnośląski
  • Towarzystwo Piastowania Mowy Śląskiej „DANGA”
  • Ślonsko Ferajna
  • Stowaszyszenie „Silesia Schola”
  • Przymierze Śląskie
  • Fundacja Silesia
  • Nasz Wspólny Śląski Dom
Na przewodniczącego na dwuletnią kadencję wybrano Piotra Długosza (SONŚ), a zastępcą został Rafał Adamus (PLS).
Zebrani zaakceptowali wspólny wniosek, który 17 maja miał być podpisany na otwarciu Domu Ślonskiej Ferajny w Mysłowicach. We wniosku śląskie organizacje zwracają się o udział środowisk śląskich w pracach Komisji Wspólnej Rządu Mniejszości Narodowych i Etnicznych.

Rada Górnośląska powstała z inicjatywy Stowarzyszenia Osób Narodowości Śląskiej jako pokłosie „Śląskiego szczytu” z 7 maja br.

Spotkanie w Świerklanach

Kolejnym przystankiem na trasie spotkań z sympatykami SONŚ były Świerklany w powiecie rybnickim. W miejscowej sali OSP zgromadziło się ok. 30 osób, które bardzo ciepło przyjęły przedstawicieli stowarzyszenia w osobach Wojciecha Glenska i Romana Knoppa. Wśród gości pojawił się również radny Sejmiku Śląskiego, Janusz Wita.

Po krótkim wprowadzeniu i przywitaniu przez organizatora spotkania, Andrzeja Kiełkowskiego, głos zabrał wiceprezes SONŚ Wojciech Glensk, który przedstawił historię rejestracji, jego dotychczasowe dokonania oraz przygotowywane inicjatywy związane z godką i śląską tożsamością. Pojawiły się pytania, dlaczego akurat na rejestrację zdecydowano się w Opolu, przez co wywiązała się dyskusja o wątpliwej słuszności obecnego podziału administracyjnego Górnego Śląska. Wspólnym głosem stwierdzono, że zarówno w opolskiej jak i katowickiej części tego regionu struktura etniczna wygląda podobnie. Pojawiło się również wiele głosów o potrzebie praktykowania śląskiej godki, szczególnie w kontaktach z najmłodszym pokoleniem. Na spotkaniu głos zabrał również aktywny członek SONŚ z powiatu rybnickiego Jan Lubos, który odniósł się do poruszanej na spotkaniu historii Górnego Śląska. Na zakończenie kilka słów dodał Roman Knopp, który postawił na dwa główne problemy.  Przezwyciężyć wstyd przed używaniem godki w miejscach publicznych oraz powszechną edukację o regionie, bez której sama godka będzie dla młodych anachronizmem.

/andre/

Spotkanie z Łemkami

W swych staraniach o uznanie za mniejszość etniczną, a także godki za język regionalny, Ślązacy nie pozostają zdani tylko na siebie. W ostatnią sobotę, 12 maja przedstawiciele SONŚ, Pejter Długosz oraz Bartłomiej Świderek, spotkali się w Krakowie z reprezentantami organizacji łemkowskich: Stowarzyszenia Łemków, Stowarzyszenia „Ruska Bursa” oraz organizacji młodzieżowej Czucha. Podczas rozmów z działaczami rusińskimi, panią Oleną Duć-Fajfer i panem Bogdanem Gambalem uzyskaliśmy zapewnienie o ich poparciu dla naszych działań, związanych m.in. z postulatem włączenia przedstawicieli Ślązaków do prac Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych.

Omówiliśmy także perspektywy współpracy pomiędzy poszczególnymi organizacjami górnośląskimi, w tym w ramach powstającej Rady Górnośląskiej, a inicjatywami mniejszości łemkowskiej. Szczególne zainteresowanie wzbudziła możliwość realizacji wspólnych projektów przez organizacje młodzieżowe.

O kolejnych spotkaniach z naszymi łemkowskimi przyjaciółmi będziemy informować na bieżąco.

/bart/

Po „Śląskim Szczycie”

W Katowicach-Giszowcu doszło do „Śląskiego szczytu”. Na zaproszenie Stowarzyszenia Osób Narodowości Śląskiej oraz posła Marka Plury z PO przybyli przedstawiciele dziesięciu śląskich organizacji etnicznych (wśród nich wicemarszałek województwa Jerzy Gorzelik z RAŚ) oraz współprzewodniczący Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych – Artur Jabłoński ze stowarzyszenia Kaszëbskô Jednota i śląski poseł Piotr Chmielowski z Ruchu Palikota. Dyskusja skoncentrowała się wokół legalizacji narodu śląskiego w polskim prawodawstwie. Uczestników spotkania interesowały szczegóły dotyczące pracy Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości oraz doświadczenia Kaszubów wynikające z 7-letniego okresu funkcjonowania ustawy o mniejszościach. Artur Jabłoński wyjaśniał, że termin „język regionalny” pojawił się w ustawie o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym z 6 stycznia 2005 r. jako pragmatyczno-prawne rozgraniczenie, dzięki któremu polski ustawodawca, który nie chciał uznać Kaszubów za mniejszość etniczną, a jednocześnie zauważał odrębność i odmienność tej grupy, sklasyfikował ich jako „regionalną wspólnotę językowo-kulturową będącą (lub traktowaną za) przednarodową formę integracji etnicznej”, jak to ujął Aleksander Posern-Zieliński, w pracy: Etniczność. Kategorie. Procesy etniczne. Jednak takie rozwiązanie nie odpowiada statusowi wszystkich Kaszubów i Ślązaków, bowiem wielu z nich ma głęboką świadomość swojej narodowej odrębności.

Dlatego Kaszubi, jak i Ślązacy wpisują się w ustawową definicję mniejszości etnicznej dorozumianej także jako definicja narodu bez państwa. Za takie mniejszości bezpaństwowe należy uznać obie te społeczności.

Zebrani zgodzili się co do tego, że celem strategicznych śląskich organizacji etnicznych powinno być uznanie Ślązaków za odrębny naród, co dobitnie uzasadnia liczba śląskich deklaracji narodowościowych złożonych w Narodowym Spisie Powszechnym z 2011 r. Przyjęli jednocześnie argumentację obecnych na spotkaniu posłów reprezentujących Ślązaków, którzy przedstawili stan zaawansowania prac na projektem uznania języka śląskiego za język regionalny, że nie należy wycofywać tego projektu i wspólnie działać na rzecz rychłego uchwalenia przez parlament takiej zmiany ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym, która nada mowie śląskiej status języka regionalnego.

Organizacje śląskie biorące udział w „Szczycie” postanowiły także wystosować wspólny apel do Prezesa Rady Ministrów o podjęcie dialogu ze Ślązakami poprzez dopuszczenie ich przedstawicieli w pracach Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych.

/aj/

Spotkanie robocze organizacji śląskich

Na 7 maja w Katowicach zaplanowane jest robocze spotkanie organizacji ubiegających się o uznanie śląskiego jako języka regionalnego oraz dążących do uznania osób deklarujących narodowość śląską jako mniejszości etnicznej.

Spotkanie organizuje Stowarzyszenie Osób Narodowości Śląskiej i poseł Marek Plura.

Zaproszenie wystosowano do następujących organizacji i osób:

  1. Tŏwarzistwo Piastowaniŏ Ślōnskij Mŏwy „Danga”*
  2. Pro Loquela Silesiana
  3. Związek Ślązaków
  4. Ruch Autonomii Śląska
  5. Fundacja Ambasada Śląska – odmówili udziału
  6. Przymierze Śląskie
  7. Ślonsko Ferajna
  8. Związek Górnośląski
  9. Związek Ludności Narodowości Śląskiej
  10. Związek Górnośląski – Bractwo Gwarków
  11. senator Kazimierz Kutz
  12. Artur Jabłoński – współprzewodniczący Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych
* wytłuszczone organizacje i osoby potwierdziły już swój udział.
Celem spotkania ma być wspólny wniosek tych organizacji do Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych o dopuszczenie dwóch przedstawicieli społeczności śląskiej (jednej reprezentującej środowiska językowe, drugiej narodowościowe) do udziału w pracach tego organu.
Jednocześnie SONŚ przedstawi do konsultacji projekt nowelizacji ustawy dopisujący Ślązaków jako mniejszość etniczną w Ustawie o Mniejszościach Narodowych i Etnicznych oraz Języku Regionalnym.

Relacja z wyjazdu integracyjnego do Zabrza i Tychów

SONŚ przy pomocy sołectwa wsi Większyce, a w szczególności p. soltysa Krystiana Pogodzika zorganizował w kwietniową sobotę a wycieczkę do kopalni Guido w Zabrzu oraz Browaru w Tychach.

Kiedy dojechaliśmy do kopalni, zostaliśmy podzielni na dwie grupy. Wszyscy założyliśmy obowiązkowe hełmy i lampy i ruszyliśmy pod ziemię. Szczegółowych informacji na temat specyfiki pracy udzielali przewodnicy. Najpierw zwiedziliśmy halę maszyn wyciągowych, potem udaliśmy się do szybu zjazdowego. W oczekiwaniu na naszą kolejkę, przewodnik zapoznał nas z historią kopalni. Chwilę później wsiedliśmy do ośmioosobowych „szoli” i zjechaliśmy na poziom 320 m. Trasa tego poziomu biegnie przez wykuty w skale przekop. Jest to drugi, najgłębszy poziom tej zabytkowej kopalni, łącznie jego chodniki maja 2 km długości, To tam przewodnik pokazał nam ścianę z drewnianą obudową, potężny kombajn. Na własne oczy przekonaliśmy , jak działa przenośnik taśmowy. Humory nam dopisywały, o czym się przekonaliśmy, ilekroć ktoś uderzał głowę przyodziany w hełm w kopalniany strop. Na koniec czekała ostania przyjemność wyjazd „szolą” na powierzchnię. Wyjazd ten stał żywą lekcją poglądową na temat warunków pracy, tradycji i osprzętu górniczego. Równocześnie zobaczyliśmy jak zmienia jak zmienia się kopalnia i praca na przestrzeni wieków. Po wyczerpującym zwiedzaniu kopalni udaliśmy się posilić do karczmy „Rajcula”, gdzie nie brakowało śląskiego jadła i dobrego humoru.

Drugi punkt programu wycieczki to browar książęcy w Tychach. Zwiedzanie rozpoczęliśmy od Tyskiego Muzeum Piwowarstwa, wyjątkowego w skali Polski i Europy, ponieważ stanowi połączenie zabytkowego wnętrza i multimedialnej techniki XXI wieku.

Powitał nas sam twórca potęgi tyskich browarów książę Jan Henryk XI Hochberg von Pless, przemawiający z portretu. Potem w sali kinowej zaprezentowano historię browarów. W gablotach na terenie browaru umieszczono ogromną kolekcję butelek, kufli, ponadto rozlokowano szereg akcesoriów piwowarskich. Następnie odbyliśmy pasjonująca wędrówkę po rozległym terenie, poznając stopniowo kolejne etapy warzenia piwa. Wreszcie przemieściliśmy się na drugą stronę ulicy do hali, w której dokonuje pasteryzacja i rozlew piwa do butelek i puszek, tu znajduje się największy browar w Polsce produkujący 5,5 miliona hektolitrów piwa rocznie. Obserwowaliśmy z antresoli proces mycia butelek , automatyczną obsługę maszyny dokonującej selekcji jakości i mycia, wreszcie napełnianie i transport przenośnikami do pakowania. W ogromnej hali pracowało zaledwie kilka osób, wszystko odbywało się automatycznie. Tyski Browar jest perłą architektury przemysłowej w Polsce. Różnorodne bogato zdobione budynki przemysłowe i administracyjne, rozlokowane są na obszernym terenie z pięknie pielęgnowaną zielenią. Po zwiedzaniu produkcji udaliśmy się na długo wyczekiwaną degustację niepasteryzowanego piwa.

Następnie przejechaliśmy do tyskiej restauracji „Carpe diem” na spotkanie osób zainteresowanych SONŚ z Tychów i okolic. Wybrano na nim koordynatorów lokalnych na miasto Tychy, którymi zostali Piotr Szczepaniok i Gabriela Kańtor.

W drodze powrotnej rodziły się pomysły i propozycje na kolejne wycieczki.

Oprac.: Justyna Nikodem

Zaproszenie na konferencję o tożsamości morawskiej na polsko-czeskim pograniczu.

Dyrekcja Miejskiego Ośrodka Kultury w Krzanowicach serdecznie zaprasza

na Konferencję popularno – naukową

 „Tożsamość morawska na pograniczu polsko – czeskim”,
która odbędzie się w dniu 21 kwietnia 2012 r. w Domu Kultury w Borucinie

Program konferencji:
21 kwietnia 2012r. godz. 17:00 (sobota) DK Borucin

1. Otwarcie konferencji przez dyrektora MOK Krzanowice.

2. Wprowadzenie – Tożsamość na pograniczu – dr Joanna Maksym – Benczew.

3. prof. doc. PhDr. Dan Gawrecki, CSc. – Gazety opawskie o Morawcach na Śląsku Pruskim.

4. dr Kornelia Lach – Rola duchowieństwa w kształtowaniu tożsamości kulturowej Morawian.

5. dr Grażyna Balowska – Tożsamość jednostkowa na pograniczu językowym. Casus Óndry Łysohorskiego.

6. doc. PhDr. Libor Martinek – Hulczyńskie w dziele Petra Cichonia.

7. dr Zbyněk Holub – Několik poznámek ke specifikům osídlení a mluvy tzv. Moravců, Prajzáků a Slezáků na českopolském pomezí Hlučínska, Opavska a Ratibořska.

8. Część artystyczna, wystąpią Krzanowickie Omy oraz nastąpi prezentacja publikacji Jako rzadziły i o czym pyrwe śpiwały nasze Omy.

9. Poczęstunek regionalny.

10. Panel dyskusyjny.

11. Zakończenie konferencji.