Wciąż czekamy na głosowanie w sejmie naszego obywatelskiego projektu dopisania Ślązaków jako mniejszości etnicznej w polskim prawie. Przypominamy, że kilkanaście śląskich organizacji oraz niezliczone grono wolontariuszy zebrało w okresie od kwietnia do lipca 2014 roku ponad 140 tysięcy podpisów pod obywatelskim projektem.

W trakcie pierwszego czytania projektu został on skierowany do dalszych prac w komisjach. Aktualnie do Biura Analiz Sejmowych spływają opinie. Na razie na pięć opinii tylko jedna jest negatywna. Ale chcemy zwrócić Państwu uwagi na dwie: naukową i polityczną.

Polityczną przedstawiła Komisja Wspólna Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych, która neguje prawo Ślązaków do uważania siebie za grupę etniczną. Tutaj pełny tekst opinii.

Niestety innej opinii w/w komisji nie można było się spodziewać, po tym jak usunięto z niej jedynych sprzyjających uznaniu Ślązaków za mniejszość etniczną, czyli Artura Jabłońskiego (reprezentującego Kaszubów) i Olenę Duć-Fajfer (reprezentującą Łemków). Natomiast z przykrością odnotowujemy, że negatywną opinię podpisał Rafał Bartek, reprezentujący mniejszość niemiecką. Co dziwne, stronę rządową reprezentował Stanisław Huskowski, który wiosną tego roku jako kandydat PO do Europarlamentu z okręgu opolsko-dolnośląskiego uczestniczył w spotkaniach terenowych kół mniejszości niemieckiej w woj. opolskim.

Po raz kolejny ignoruję się wolę Ślązaków wyrażoną zarówno w spisach powszechnych jak i akcji zbierania podpisów pod projektem obywatelskim, nie popierając negatywnej opinii żadną argumentacją naukową. Dla znawców tematu oczywistym jest, że takiej argumentacji naukowej w tej opinii nie mogło być, gdyż w ostatnich kilkunastu latach nie powstała żadna praca naukowa dotycząca tematyki śląskiej, która kwestionowałaby prawo Ślązaków do poczuwania swojej narodowości.

Przypominamy także, że organizacje śląskie od kilku lat (między innymi wspólny wniosek organizacji skupionych w Radzie Górnośląskiej) proponują spotkanie Komisji Wspólnej aby podzielić się pomysłami na uregulowanie kwestii śląskich. Komisja Wspólna konsekwentnie odmawia takich spotkań. Nie czuła się nawet zobowiązania do spotkania z Ślązakami, zanim wystawiła negatywną opinię!

Natomiast odmienną opinię wystawiła dr hab. Anna Śliż, profesor Uniwersytetu Opolskiego. Oto jej fragmenty:

„Z wyników Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2011 r. jasno wynikają dwie konkluzje: po pierwsze, Ślązacy są największą mniejszością zamieszkującą terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, po drugie, liczba obywateli polskich identyfikujących się ze społecznością śląską wyrazie wzrosła w odstępie czasu między Spisami Powszechnymi 2002 i 2011”.

„W odniesieniu do kryterium związanego z odmiennością kulturową, jej manifestacją i dbałością o jej trwanie wśród kolejnych pokoleń Ślązaków, to na szczególną uwagę zasługuje odrębność językowa społeczności śląskiej. Dzisiaj Ślązacy posługują się etnodialektem śląskim powstałym z połączenia literackiego języka polskiego, języka niemieckiego i czeskiego.”

„W orbicie tak społecznie ukształtowanych uwarunkowań związanych ze zróżnicowaniem kulturowym znalazła się społeczność śląska, nie tylko ze względu na śląską mowę, ale wiele innych elementów kulturowych odróżniających ją od większości, a które to elementy są wzmacniane poprzez silną i wyraźną ich manifestację. Są wśród nich silne więzi rodzinne, identyfikacja z regionem czy poczucie odrębności śląskiej, które wiąże się między innymi z wyjątkowym krajobrazem Górnego Śląska, z czerwonymi familokami i szybami kopalnianymi, które coraz częściej przeobrażają się w symbole Centrów Handlowych (Silesia City Center) czy muzeów (Muzeum Śląskie). Ważnym aspektem jest tutaj śląska religijność, regionalni bohaterowie i artyści, czy tradycyjna kuchnia – kluski śląskie, rolada i modra kapusta. Region zamieszkiwany przez Ślązaków jest także silny gospodarczo i ekonomicznie. Te specyficzne warunki charakteryzujące Śląsk tworzą z jednej strony silne poczucie wspólnoty „my”, z drugiej fundament wyróżniający region spośród innych obszarów Polski. Takie ujęcie społeczności śląskiej jako ważnego elementu zróżnicowania kulturowego Polski można odnieść do koncepcji znanego socjologa amerykańskiego Richarda L. Floridy, który zbudował model
w postaci triady: technologia – talent – tolerancja (3T) . Model dotyczy wprawdzie kreatywności miast amerykańskich, ale zawarty w nim problem tolerancji odnosi się do poziomu zróżnicowania mierzonego otwartością środowiska na „obcych”, a konkretnie na mniejszości etniczne. Wprowadza Florida Melting Pot Index (indeks różnorodności kulturowej). Dowodzi, że miasta o wyższym odsetku mniejszości narodowych i etnicznych cechuje wyższa dynamika rozwoju a otwarcie na imigrację jest kluczowym czynnikiem innowacji i wzrostu gospodarczego . W kontekście rozpatrywanej problematyki uznanie Ślązaków za mniejszość etniczną można przyjąć jako element różnorodności kulturowej Polski, a więc i pozytywny element pożądanego rozwoju Rzeczypospolitej.
Podkreślenie tożsamości ludności śląskiej i jej kulturowej odrębności, co jest ważniejszym elementem mniejszości etnicznych, to także powstanie wielu organizacji, towarzystw i ruchów społecznych, których wspólną ideą stała się dbałość o powrót do śląskiej ethnos. Szczególne ożywienie ma miejsce wśród Ślązaków , którzy między innymi zarejestrowali 7 września 2012 r. w Sądzie Okręgowym
w Opolu Stowarzyszenie Osób Narodowości Śląskiej (SONŚ), którego zasadniczym celem jest podtrzymywanie tradycji, języka, elementów etnicznych i narodowych osób utożsamiających się z narodowością śląską: […] pomysł wystąpienia do polskiego rządu i parlamentu z wnioskiem o ustanowienie mniejszości etnicznej.”

„Nie ma więc żadnych kontrowersji co do tego, że dzieje Ślązaków predestynują ich do miana mniejszości etnicznej. Na koniec potwierdzę jedynie spełnienie przez Ślązaków ostatniego warunku ujętego w definicji mniejszości etnicznej, iż Ślązacy nie utożsamiają się z żadnym narodem zorganizowanym we własne państwo – państwem Ślązaków jest Polska.”

Stan prac legislacyjnych można śledzić tutaj: http://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/druk.xsp?nr=2699 

Tutaj także opinie innych instytucji.