Narodowość śląska w ujęciu naukowym

Często w dyskusji wokół narodowości śląskiej pojawiają się głosy, że to „kwestia polityczna”, że „w powszechnej opinii nie ma akceptacji dla istnienia narodu śląskiego”, czy że „ta sprawa nigdzie poza Śląskiem nie budzi zainteresowań”. Oczywiście takie frazesy pojawiają się bez podania źródeł owych „powszechnie znanych mądrości”. 

Zadaliśmy sobie więc trud, aby sprawdzić, jak środowisko naukowe podchodzi do tego tematu. Okazało się bardzo szybko, że w ostatnim dwudziestoleciu powstało mnóstwo prac na temat narodowości śląskiej, w tym ogromna ich część poza Polską. Nie znaleźliśmy w nich negacji prawa Ślązaków do własnej narodowości. Co więcej, część z nich powstała na bardzo renomowanych uczelniach (np. w Cambridge), a tytuły są bardzo sugestywne: „Neither German Nor Pole” (Ani Niemiec ani Polak) czy „Nationalism on the Margins: Silesians between Germany and Poland” (Nacjonalizm pogranicza: Ślązacy między Niemcami a Polską).

Poniżej lista wybranych publikacji:

  • Elżbieta Anna Sekuła: „Po co Ślązakom potrzebny jest naród? Niebezpieczne związki między autonomią i nacjonalizmem”, Warszawa 2009 (rozprawa doktorska)
  •  Praca zbiorowa: „Być narodem? Ślązacy o Śląsku”, Warszawa 2012
  •  James Bjork: „Neither German Nor Pole. Catholicism and National Indifference in a Central European Borderland“, Michigan 2008 (rozprawa doktorska)
  •  Brendan Karch: „Nationalism on the Margins: Silesians between Germany and Poland, 1848-1945“ , Harvard University Cambridge, Massachusetts 2010 (rozprawa doktorska)
  •  Adam Ehrlich: „Between Germany and Poland: ethnic-cleasing and politicization of ethnicty in Upper Silesia under narional socialism and communism 1939 – 1950“, Indiana University 2005 (rozprawa doktorska)
  •  Kevin Hannan: „Bordero f identity and language in Silesia“, University of Illinois 2006
  •  Tomasz Kamusella: „Poland and the Silesians: Minority Rights a la carte?“, European Centre for Minority Issues, Flensburg 2012
  •  Maria Szmeja: National Identity in the Opole Region. A Case of a Borderland, Warszawa 1999
  •  P. Danek: „Moravian and Silesians Nationalities: a New Phenomenon in the Ethnic Map oft he Czech Lands?“ Ljubljana 1993
  •  Magdalena Dembinska: „Adapting to Changing Context of Choice: The Nation-Building Strategies of Unrecognized Silesians and Rusyns“, Ottawa 2008
  •  Marcin Jarząbek: „Separatness and National Identity – The Case of Upper Silesia in Interwar Poland“, Central European University Budapest 2009
Czy znaleźliśmy głosy mówiące, że Ślązacy nie są narodem? Jeśli odrzucimy prace powstałe w PRL, to okaże się że jedynymi „autorytetami” negującymi istnienie narodowości śląskiej są politycy. Chyba, że za głos naukowy uznać wypowiedzi prof. Marka o zaprzańcach, grzeszących przeciwko boskiemu planu stworzenia.

Przytoczone  pozycje dobitnie pokazują, że o zaawansowaniu śląskiej tożsamości, także narodowej, można dyskutować na poziomie naukowym. Nie powinno się jej jednak w państwie demokratycznym, jakim chce być Rzeczpospolita Polska w XXI wieku, próbować negować jej na poziomie sądowym czy politycznym. A głosów naukowych dowodzących, że nie ma narodowości śląskiej, do tej pory w dyskusji nie zauważyliśmy.

Za pomoc w zebraniu materiału dziękujemy dr. hab. Tomaszowi Kamusella (University of St Andrews).

Dodaj komentarz