25 stycznia 2014 o godzinie 12.00 we Wrocławiu oddano hołd ofiarom Tragedii Śląskiej lat 1945-1948.
Oto przemówienie prezesa koła SONŚ Wrocław z tej okazji:
Witōm Wŏs Kamraty Stowarzyszynio Ôsobōw Narodowości Ślonskij dzisiej pod Pomnikiym Pamiyńci Wspólnyj, aby ôddać cześć ôfiarum katastrofy, jako spotkała Ślōnsk i jego miyszkańcow ôd roku 1945 do 1948. Dziyń tyn stoł sia krwowom cyzorom we historyji Krainy nad Ôdrum. Niyzliczona ilość ôsōb zostało skŏzone na śmiyrć, gwołty, mordy, wypyndzyniy na niyznano i ôbco ziymio. Bo ta tragedyjo Ślunsko dotknyła niy ino miyszkańcōw Ślōnska bo równiyrz bōły ôsoby, kiere musiouy ôpuszczoć swoja ôjcowizna i były wpyndzynone na niyznane dlo siebie teryny Ślōnska. To bōła tyż ich tragedyjo ludzko. Jedni i drudzy zostawioli swoje dobytki, swoja ôjcowizna i musieli sie ôsiedlić na ôbcyj dlo sia Ziymie, kiero niy znali i bōła im cŏkym ôbcŏ. Bōli tyż tacy kierzy zamarzli ze zimno, bōli tyż skatowni przez ôprawcow, abo tyż umrzyli ze głodu, wszyjscy byli traktowani niyludzko. Im wszyjskim, chcymy ôddać cześć i pamiyńć, my jako ich potomkowie. Dopominumy sie przypomniyniŏ tych miejc Tragedyji Ślunskij oroz tych ôsób kiere tyj Tagedyji doznoli. Dzisioi po roz piyrszy upamiyntniōmy ta rocznica cozamyn na Wiyrchnym i Spodniym Ślōnsku. Mōmy nadzieja że na stałe i stanie sie tradycyjom równiyż na Spodniym Ślōnsku, bo to sie nŏleży naszym Starzikom i Ôjcom a tyż naszym bajtlom. Cześć wszyjskim Ślōnzŏkom ze Wiyrchnygo i Spodniygo Ślōnska, kierzy ôddali swoje życio we Tragedyji Ślunskij we 1945 i potym. Te miejsca Pamiyńci to: ,,Zgoda” we Świyntochłowicahc, Łambinowice, Wrocław, Żagań, Lubań, Lubin, Krzystkowice, Sieniawka, Świętoszów a równiyż te miejsca kiere niy som nom znane abo som zapomnione. Jeńcy ze tych ôbozow buli skierowoni do roboty w niy ludzkich warunkach we polskich hutach i grubach wōngla kamiynnego, a tyż wywożyni do ZSRR skōnd wielu niy wrōciōło. Przyszła mie tako myśl co by stworzyć komisyjo wspólno ze Wiyrchnym i Spodnim Ślōnskiem, kiero by sie zajynła ôdnojdywoniym tych miejsc Pamiyńci i stworzynie listy ôsob kiere to zginyli i upamiyntnić je we noleżyty sposob. Możno tyż rzec, że Tragedyjo Ślōnsko niy skuńczuła sie we 1948 roku ale trwo po dziyń dzisiejszy. Bo miyszkońcy Ślunska ôpuszczajōm swoja ukochano Ziymio za kawołkiym Chlyba, je dewostowane nasze dziedzictwo, byliśmy i jesteśmy polonizowani. Nosze zabytki kulturowe i jynzykowe sōm dewostowane, na Spodnim Ślunsku jynzyk i Kultura Ślōnsko noleży do jynzykow wymarłych i tylko we niykierych miejscach Spodniygo Ślunska zostauo zachowone tyn jynzyk i kultóra. Noleży wszyjsko zrobić co by niy dopuścić do kolejnyj katastrofy to je wymarciym cŏkowicie noszyj Kultury, Tradycyji i Jynzyka, kaj tylko sie do trza jum zachować i stworzyć takie warunki aby we miare możliwości przywrócić takie je nosze zadaniy. A Państwo Polskie je ślepe na tyn fakt. Domogōmy sie rzytelności i prawa dlo nos co by nosze Dziedzictwo zostało ôcalune i przetrwało. Jesteśmy to winni naszym ôjcom, Starzikōm oroz naszym bajtlōm.
